نمونهای از این نوشابههای رنگارنگ، نوشابههای کولادار است. تاکنون در مورد خطر نوشابههای گازدار معمولی، که حاوی سودا یا کربنات سدیم هستند، هشدارهای زیادی منتشر شده، اما در مورد کولا و خطرهای احتمالی آن، آگاهی کمتری داریم. به تازگی مطالعهای در نشریه «تغذیه بالینی آمریکا» منتشر شده که نشاندهنده تاثیر مخرب کولا بر سلامت استخوانهای زنان است.
در مطالعه این محققان در دانشگاه تافتس، بیش از 2 هزار و 500 زن و مرد با متوسط سن 60 سال، بررسی شده اند؛ گروهی از این افراد روزانه 5 وعده انواع نوشابههای گازدار را مصرف میکردند که حداقل 4 نوبت آن، حاوی کولا بوده است.
ارزیابی وضعیت تراکم استخوانی این افراد در 3 نقطه از استخوان لگن، نشان داد استخوان زنانی که طرفدار پروپاقرص این نوشابهها بودهاند، حاوی مواد معدنی کمتری در مقایسه با سایر زنان است.
این نتایج بعد از آن به دست آمد که اثر سن، قطع قاعدگی و ورود به مرحله یائسگی و میزان کلسیم و ویتامین D دریافتی، بر روی تراکم استخوانی این افراد حذف شده بود. بنابراین میتوان گفت مستقل از این عوامل، مصرف نوشابههای حاوی سودا و کولا، میتواند موجب بالا رفتن احتمال کاهش تراکم استخوانی در زنان شود.
هنوز دلیل واقعی چنین تاثیر مخربی شناخته نشده، اما این محققان 3 توجیه احتمالی را برای این تاثیر ارائه کردهاند. اولین و سادهترین توجیه این است که افرادی که به این نوع نوشابهها تمایل بیشتری نشان میدهند، قاعدتا نیاز خود را به مایعات، با این نوشابهها تامین میکنند و بنابراین کمتر به سراغ نوشیدنیهای سالمتر، که حاوی کلسیم و ویتامین D بیشتری هستند، میروند.
توجیه دوم این است که احتمالا این نتیجه وجود کافئینی است که در نوشابههای کولادار مورد استفاده قرار میگیرد. پیش از این رابطه مصرف بیش از اندازه کافئین با پوکی استخوان در مطالعات قبلی مشخص شده بود.
توجیه سوم این محققان به وجود ماده دیگری برمیگردد: اسید فسفریک موجود در نوشابههای گازدار.
این اسید برای خنثی شدن، به کلسیم دریافتی از مواد غذایی متصلشده و مانع جذب آن میشود بنابراین نیاز بدن به مصرف کلسیم چند برابر میشود، این در حالی است که اغلب افراد همان مقدار توصیهشده کلسیم را هم به زحمت دریافت میکنند.
البته در نوشیدنیهایی مثل شیر و دوغ نیز تا اندازهای فسفات وجود دارد، اما فرق آنها با نوشابههای گازدار در این است که لبنیات، همزمان کلسیم نیز دارند و این از کمبود کلسیم ناشی از اختلال جذب آن پیشگیری میکند.
کمبود دریافت کلسیم یا اختلال در جذب آن، منجر به کاهش تراکم مواد معدنی موجود دراستخوانها و بیماری پوکی استخوان میشود . در این بیماری، چنان که از اسم آن پیداست، استخوانها نرم و شکننده شده و با کوچکترین ضربه و فشار، ممکن است دچار شکستگی شوند. این امر موجب ایجاد ناتوانیهای حرکتی در زنان سالمند شده و کیفیت زندگی آنها را در این سنین به شدت تحت تاثیر قرار میدهد.
از آنجا که این بیماری درمان مؤثری ندارد و هیچ علامت مشخصهای هم ندارد که بتوان زودتر از ابتلای آن مطلع شد، کارشناسان تغذیه توصیه میکنند در رژیم غذایی خود دقیق باشیم تا بتوانیم از خطر این بیماری در امان باشیم.
در گروههای سنی و وضعیتهای گوناگون، نیاز بدن به کلسیم و ویتامین D متفاوت است، اما بهطور معمول گفته میشود اگر فرد بزرگسالی نتواند از طریق تغذیه صحیح، روزی 1000 تا 1200 میلیگرم کلسیم دریافت کند، باید با مشورت پزشک خود، از مکملهای حاوی این ماده معدنی استفاده کند تا بتواند از خود در برابر ابتلا به پوکی استخوان محافظت کند.